"KHUYỂN VƯƠNG" PHÚ QUỐC

Từ nhiều đời nay, người dân xứ đảo Phú Quốc xem chó xoáy như một “sản vật” được thiên nhiên phóng khoáng ban tặng. Đã có những câu chuyện lý thú về giống chó thuần Việt này…
Vết xoáy trên lưng chó Phú Quốc là đặc điểm riêng của giống chó này.

Tục truyền, Rồng biển giao phối với tiểu Kỳ lân trên đảo và bay về trời. Kỳ lân ở lại đảo sinh ra giống chó rừng - tiền thân của chó xoáy Phú Quốc ngày nay. Còn một lý giải khác cho rằng các thương thuyền Bồ Đào Nha và Hà Lan chở nô lệ đi bán ở châu Á đi ngang đảo. Cư dân đảo Phú Quốc đã cung cấp lương thực, nước ngọt và được các thủy thủ trao đổi hoặc tặng những con chó có xoáy trên lưng. Một giả thuyết có cơ sở thực tế hơn là: tổ tiên loài chó xoáy Phú Quốc ngày nay vốn là chó rừng trên đảo. Những cư dân bắt về thuần dưỡng lâu ngày thành giống chó bây giờ. Xa đất liền nên dòng chó xoáy Phú Quốc tồn tại như một “bộ lạc” sống cách ly và giữ được nguồn gien tốt, ít bị lai giống... 

Ở đảo Phú Quốc, người dân địa phương kể rất nhiều chuyện hấp dẫn về sự tinh khôn, gan dạ của loài chó này. Thân hình chó xoáy vốn nhỏ con so với các loài vật ăn thịt, song chúng lại rất thành thạo để săn heo rừng. Lúc đi săn trong rừng, nhiều con chó đã từng chiến đấu “một mất một còn” với loài rắn độc để cứu chủ. Bà con kể rằng, có một con chó đã liều chết tấn công rắn, mở đường cho chủ chạy. Ba ngày sau, con chó lần tìm về tới nhà gục chết dưới chân chủ. Chó Phú Quốc còn bơi rất giỏi, từng cứu nhiều người chết đuối bằng cách cắn cổ áo nạn nhân lôi vào bờ. Một người nuôi chó ở Cần Thơ kể về bản năng “thủ lĩnh” của giống chó này. Nhà người chủ này có bầy chó bảy con, trong đó có con chó xoáy Phú Quốc. Khi ra đường, lúc nào con chó Phú Quốc cũng luôn giữ vai trò “chỉ huy” sáu con chó còn lại. Có lần, một con trong bầy đi quá xa, chủ chỉ tay về hướng đó ra hiệu lập tức chó xoáy chạy nhanh đến con chó “mê chơi”, cắn vào cổ nó lôi về cho chủ. Trên đảo Phú Quốc còn truyền miệng câu chuyện về trận chiến giữa rắn hổ mây rừng Phú Quốc với sáu con chó xoáy tại suối Tranh: Hôm đó, rắn dữ xuống uống nước ở suối bị bầy chó phát hiện. Hai bên hỗn chiến kịch liệt. Bầy chó bao vây con rắn, cắn tới tấp. Cuối cùng, rắn hổ mây bại trận với những dấu cắn làm gãy lưng. Tuy nhiên, hai con chó Phú Quốc trong bầy cũng phải bỏ mạng vì nọc độc của rắn dữ.

Nhắc đến chó Phú Quốc, ai cũng tấm tắc khen ngợi. Tên gọi “sói lửa miền Tây” hay “khuyển vương” thường được gán cho loài chó tinh khôn này. Dân trên đảo Phú Quốc rất tin yêu và gắn liền với chúng, xem chúng như một thành viên không thể thiếu trong gia đình. Ông Năm Luyến, một cư dân có kinh nghiệm nuôi chó ở huyện đảo Phú Quốc kể: Một hôm, ông đang ngủ thì con chó của ông cắn mền kêu ông dậy. Ông đuổi nó và đắp mền ngủ tiếp. Nó cắn quyết liệt cái mền, ông bực mình bước ra khỏi giường đi theo nó. Chừng hai cây số, con chó dừng lại đứng bên xác một con khỉ to tướng đã bị nó cắn chết. “Có những lúc sau khi săn được con mồi, là con khỉ, thậm chí là con heo rừng, nó đào hang lấp lại để che mắt người khác rồi mới dắt chủ lên mang con mồi về…” – ông Năm Luyến nhắc về chiến tích của con chó nhà mình một cách hãnh diện. Anh Nguyễn Văn Bính, một thợ săn nổi tiếng ở xã Cửa Dương nay đã giải nghệ, nói về 2 con chó xoáy giỏi săn bắt của mình: “Tôi vốn “ghiền” tiểu thuyết nên chuyến đi săn nào cũng lận trong người quyển tiểu thuyết ưng ý nhất. Những lúc mệt, tôi ngồi đọc thì hai con chó vẫn tiếp tục săn mồi. Được con mồi nào thì chúng cắn ngang cổ mang về cho chủ. Hai con chó săn của tôi còn săn được cả con nai to. Kéo về không nổi, một con ở lại giữ, một con chạy về báo cho chủ. Còn chuyện tha rắn về nhà là chuyện thường. Chúng còn biết cắn sao cho không chết để mang về cho tôi ngâm rượu nữa kìa!…”- Anh Bính cười khà khà.

Chó xoáy Phú Quốc đã được tự điển Larousse của Pháp liệt vào loại chó quý hiếm và nằm trong số những giống chó tinh khôn nhất thế giới. Lông của chúng dài không quá hai phân, rất mượt ôm sát thân. 

Hầu hết chúng đều có móng đeo, giữa các ngón có miếng da kết nối như màng vịt giúp chúng bơi lội rất giỏi. Dân “sành” chó xoáy Phú Quốc thường chọn những con chó “mắt sâu, râu bủa tới”, mỏ bằng… 

Đặc biệt, sắc vóc chúng cũng rất dễ nhận biết, hiện mầu sắc của chó cũng rất đa dạng, nhưng theo những người cao niên, am tường tại đảo, chó Phú Quốc thuần chủng chỉ có 4 màu gốc: nhất đốm, nhì đen, tam vàng, tứ vện. Chó trưởng thành cũng chỉ 20 - 25 kg. Đầu nhỏ, mõm dài vừa phải, lỗ tai đứng và mỏng. Thân hình gọn và chắc, bụng thon, ngực nở (thòng). Bốn chân thẳng, bàn chân giống hình con sò, giữa các ngón chân có màng vịt; nhờ vậy chó Phú Quốc chạy nhanh như sóc bơi giỏi như rái. Đuôi cong vuốt như cần câu. Lông sát, ngắn, xoáy trên lưng là một đặc điểm quan trọng để đánh giá chó Phú Quốc; những vòng xoáy rất đa dạng, thường chạy một đường thẳng trên lưng; lúc chạy theo con mồi hoặc gặp đối thủ thì những vòng xoáy này dựng đứng lên trông rất dũng mãnh. Khác với Bẹc-giê, chó xoáy Thái Lan, dòng chó xoáy Phú Quốc hiện nay vẫn duy trì được cuộc sống hoang dã với các hoạt động leo trèo, săn bắt mồi trong rừng, dưới nước, đào hang làm chỗ ở, đẻ và nuôi con… Theo thống kê của địa phương, toàn  đảo Phú Quốc hiện chỉ còn khoảng 10.000 con chó xoáy đang có nguy cơ giảm dần vì tuổi thọ và tình trạng xẻ thịt hiện nay. 

Theo các chuyên gia nuôi dạy chó ở TP Hồ Chí Minh, chó Phú Quốc thông minh gấp 4 lần chó berger. Với các đặc điểm nổi trội: săn thú giỏi, giữ nhà tốt, gần gũi thân thiện với chủ và không chùn bước trước các đối thủ kể cả đối thủ to lớn hơn mình.
Lần đầu tiên một giống chó ở Việt Nam được sự quan tâm đặc biệt của địa phương và các nhà khoa học. Thái Lan cũng đã tranh chấp “chủ quyền” chó xoáy với Việt Nam và cho rằng chó xoáy Phú Quốc có nguồn gốc từ chó xoáy Thái Lan “Thai ridgeback dog” dựa trên những vết lông xoáy trên lưng chạy dài từ cổ đến mông. Theo nghiên cứu của ông Nguyễn Văn Biện - giảng viên Trường Đại học Cần Thơ - là người tìm hiểu nhiều về dòng chó xoáy Phú Quốc, khẳng định: “Tôi đã nhiều lần ra đảo Phú Quốc và hai lần sang Thái Lan để tìm hiểu sự khác biệt giữa hai giống chó này. Chó xoáy Phú Quốc hoàn toàn khác với giống chó xoáy ở Thái Lan. Để bảo tồn giống chó quý này, chúng ta cần phải bảo tồn tốt dòng gien thuần của chó xoáy, dừng để lai với các giống chó khác. Đồng thời, quản lý chặt chẽ sự lưu hành của chó xoáy ra khỏi đảo. Nên xem đây là tài sản quốc gia để có giải pháp bảo tồn tốt…”

Nhiều Việt kiều mang chó Phú Quốc thuần dưỡng về Mỹ bán với giá 2.000-3.000 USD/con, tương đương hoặc cao hơn giá thị trường chó xoáy hiện nay trên thế giới. Chó Phú Quốc hiện được nuôi tập trung tại các trang trại Thanh Nga, Cội Nguồn ở đảo Phú Quốc (Kiên Giang), Vương Trung Sơn ở Phụng Hiệp (Hậu Giang). 

 

Trang trại nuôi chó Thanh Nga đặc biệt được sự chú ý của nhiều người. Lê Quốc Tuấn - chủ trang trại là người “bạo gan” ra đảo lập trang trại nuôi chó. Trang trại chó xoáy được sắp xếp ở 11 khu riêng biệt tùy theo tuổi, tính cách và tình trạng sức khỏe. Khu vực chó sinh sản, được dành nhiều đất rộng để chó mẹ đào hang đẻ con. Anh còn tạo một môi trường hoang dã rộng khoảng 500m2 để thuần dưỡng và phát huy sở trường vốn có của chó Phú Quốc. Trang trại Thanh Nga với trên 700 con thuộc hơn 100 bầy được quản lý rất kỹ về huyết thống. Mỗi con chó đều có một lý lịch theo dõi từ lúc sinh ra để quản lý dịch bệnh, sức khỏe và cả sở thích. “Là một giống chó quý, nhiều người chủ thương chó quá nên cho chúng ăn thức ăn ngon, nhiều mỡ nhưng lại ít cho vận động… làm giảm kháng thể, tiêu hóa khó. Đó là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ sống của chó Phú Quốc ở đất liền rất thấp. Vì vậy, trong quá trình thuần dưỡng tại đảo và khoảng 2-3 tuần tại đất liền ở Rạch Giá, chúng tôi đều có sổ theo dõi và căn dặn rất kỹ trước khi giao cho chủ mới” - anh Tuấn cho biết.

Tin rằng rồi đây, con chó xoáy Phú Quốc sẽ được “định danh” thương hiệu, tạo nên một sản phẩm du lịch độc đáo cho du khách trong và ngoài nước đến với hòn đảo ngọc này.

Share on Google Plus

About Unknown